MAH LE MAH ZUMAWKNAK NEIHDAN CI HRA By Ko Tan Lynn aka Saya Stephen Thang Ling

1.Hnipuan hruh uluk aw (Dress Sharp):
Kan hnipuan hruh in ziangtlukin kanmah ah thu a sim. Zoh kan mawiloh ih kan hnipuan hruh sinpi lemloh cun milakih kan tlandan le kan umdan kan cangvaihdan tiang a rem thei lo a si. Zohmawi ding cun mahthawn milaw hnipuan kan hruhthiam a tul. Milakih hruhtlak tuk lemlo manawl tete pahnih pathum lei ai cun man awmang ve zet tulai uar hnipuan pakhat lei a tha deuh. Tulai uar le design suakthar tinten lei ih hruh ding tinak si lo in, ulukaw zetin hnipuan faite mah milaw hrilih hruhthiam a tul tinak sawn a si.

2.Lamfeh nawt deuh aw (Walk faster):
Mi pakhat hi ziangtin so a um ti theihtheinak awlsamzet pakhat cu a fehdan zoh in a si. A feh muang maw? A bang so? A damlo maw? Lo le a phurzet maw, tuahding nei vek in maw a feh? Mah le mah zumawknak nei pawl hi muang ten an feh dahlo ti a si. Fehnak ding an nei. Mi tawnding an nei. Lo le hnatuan ding thupi zet an nei theu. Na manhlap lo a si khal le mah le mah zumawknak na neihnak dingah tuih na rak feh theu dan ih 25% in vun nawtaw deuh aw. Cu cun mi thupi zet le raltha zet in a lo tuah ding.

3.Umdan/Cangdan mawi (Good Posture):
Kan umdan le kan cangdan in kan thu a rak rel zet. Mi thawn nan biakawk lai si maw, thupi hlapi nan rel lai ah thildang zohin le na ruangpi na taksa cang hniaihniai in rak um hlah. Nan biakawk a si le an mitah zoh aw. Na ding khal le ngil zetin ding aw la na lu khal hawi kual rero lo in. Himi na umdan in mi dang hrangah mi thupi zetah a lo tuah dingih mah le mah zumawknak nei dingin tampi a lo bawm ding.

Read More

PIPU TONGTHIM LE TONGFIM- A-E

A
1. A nu neh lo Hlei Tawl vuak= Mai’ tawhmi neh lo ruangih mi dang hnenih thin heng.
2. A fim uihli til per: Mi ruahban lo tiang ruat thei.
3. A tong sairuh deng kiak =Mah hmuah ziang si hnai lo ih hmual nei zetih tong thiam.
4. A tirhsian sahluk vek =Mah co ding um lo tiangih mi va zem thluh.
5. A hmui in zoh hlah,a aan in ngai= A hmuimel zoh lo in mizia le thinlung felfai a nei maw ti zoh uh.
6. A linglet ih alti thlawr bel =A ling a let ih thil um(a colotu dingih co riangri).
7. Cangai kua tawhpit bang= Beisei ding zianghman um lo khawp ih beidawng.
8. Arte ti tla bang =Taksa pumpuluk ih ciin thluh.
9. Arpi zing tum sum kungah= Hla pi thleng zo dingih ruahmi nai te ih um lai.
10. Arcang a mei sau khaw ek phiattu men =A hleiluan ih thil ti cu sunlakmennak.
11. Ar hla fingkhat sak =Mai saal bang saal leuhleuh.
12. Ar cawngthai bangin =Thil um lo hawl hrat.
13. Arpi lung sia sava lung tluang =Pakhat ninghannak cu pakhat lungawinak sawn.
14. Arpi fa hum bang =Tongpa run ih mi va run.
15. Ar khal nau zawngah an cukaw =Siatnak thlen zik ruangih mai unau khal rem lo.
16. Arte hman puhmawh um lo inthi hlah=Siatnak a thlen cun puhmawh ding kan hawl.

Bb
1. Bar cing lo, ei cing lo = Mai eiinnak cing nawn lo, dung lam thu thei nawn lo.
2. Bahnah ih ti bung bang= Ziang hman tang nawn lo.
3. Bawm khal mawh hlah, han kha mawh hlah= An mawh veve.
4. Bahnah ih van ruah don

Read More

PIPU TONGTHIM LE TONGFIM- L-R

L..
1. Lungpi hman lungte in do ta ngai: (Lungpi tumbik khal lungto fate ih a doh lo mi a um lo).
2. Lungleng khawcuan bang: (Ruahmi hmunhma um lem lo ih to cuahco).
3. Lo lai sia le fa lai sia: (Falai in zianghman ro khawm ding a nei lo).
4. Lenliam fa le sakhi: (Veivah an cak ih thu khal an thin dualdo thei zet).
5. Lengno hawh le huaihang hawh: (Fala note va ter hlah, napin an lo sik pem pang ding).
6. Leibel le kamsang khual lamhla ta co u: (Leibel le kamsang pawl hi kiangnaite ih ummi hnakin khuallam hla ih ummi hi thupi deuh le thasawn ah kan ruat).
7. Laiking puanpi tah tum bang: (Ziang hman tuansuahmi le tuahmi ngaingai nei dah lo).
8. Laiking ih or dum or sen: (Khatlam khatlam ih hminthat duh, thinlung thleng dualdo pawl).
9. Lo ram tha le nupi tha: (Innsang hrangah in-ei khop nei ko cawmtu le zohtu an si).
10.Lungtat in hnah a neih in: (Ziangtik hman ih cangsuakdahlodingmi, hlawhtlingtheilomi).
-----------------

M..
1. Mah porhawk le sakhi ngal: (Zianghman eibartlak khal nei hnai lo, rinsantlak um lo).
2. Mai’ thu (zu) thaw mai voih thaw: (Midang simmi hnakih mah ih sim le relmi tha ih ruat).
3. Mise len le tite len: (Mi nauta lennak le tiva fate lian cu reilote ah a cemsal).
4. Mithi bang le bakawh bang: (Rintlak le hmantlak ngaingai an si nawn lo).
5. Mithi thuanthu rel bangin:

Read More

PIPU TONGTHIM LE TONGFIM- S-Z

S

1. Sincaw heu le cang pal cim: (Tuan theimi le thiammi nei si loin milak ih tel ve menmen)

2. Sim lam umpawng par: (Tikcu um nawn lo hnu le a luan hnu ih cangvai le tawlrel ciamco)

3. Sam phang khat sepi man: (Minungih kan sunlawi zia, kan man khun zia, a dik lomi parih hmin siat le tuar kan duh lodan lang tirnak)

4. Simram thlawh le ti thawl kuai: (Tul sam zet laiih neihmi um lo, mangbang vansang)

5. Sum in lu sum, pai in milu pai: (Sum le pai ruangah thihhloh tiang tuar theih ringring a si)

6. Saihlum le leiba: (Saihlum khal a nget thei lo, leiba khal pek hlan lo cu leiba a si ringring)

7. Sakhi tlangza kanaw, saphai ka hmunah: (Thil ti thei pa in midang a kaihhrem thei dan relnak)

8. Sakhi suak khaw aw le kaa ih tamnak: (Duh le haimi ngah lo ruangih tongkam elawknak)

9. Saphai nam haar liak bang: (Thih tih ruangih mi thu thlun tunto)

10. Se ek vuak tek kan bang: (Lungrual lo, thu hmu aw lo ih then thekaw thluh)

11. Se suah hnuih se kawt khar: (Tikcu luan hnuih ralringaw tir ciamco)

12. Suntam arpi a tiatin: (Thukam awknak, tikcu reipi hngah khalih cang thei lo dingmi relnak)

--------------------

‘T’

1. Taw zan man le kam zan man: (Midang hnakih hmu ol thei, co thei relnak)

2. Thingpum pal thelh bang: (Tum lo pi le ruah lo pi ih siatnak rung thleng)

3. Thingkawi le thingkawi bang: (Thinlung tha lo veve khal an remaw thei)

4. Tidai bung zo ruh a theih nawn lo: (Kan tongmi, kan kaaih suakmi hi zuk kir sal a theih lo).

5. Thing phurh khat le pasal pakhat:

Read More

PIPU TONGTHIM LE TONGFIM- F-K

F

1. Fala zul hrat, sakhi zul hrat =Fala len ih thlun hrat ah cun neih ngenge.

2. Fala le Uite a thamtu poh duh =Mi va zutmettu cun duh an hlawh cingcing.

3. Fanu kir le loram kir =Fanu kir khal pai’ lennak, loram kir khal pathatnak.

4. Farah khawong tong lo =Farah tuk cu mi bom an tong lo.

5. Farah khurhawm tong lo =Farah cu zo hman bawmtu an nei lo.

6. Fa tir thih le tibur theikhat bung =Fatir thih khal na an ti tuk lo, tibur bung khal zang a raam tlak lo.

7. Fa lai sia le lo lai sia =Fa lai ro an co lo.

8. Fangci (toruah) cuh le =Thil a tikcu luanter lo ding, Fangci khal toruah vokzang cuh khelh ih vawrh a uul.

9. Fanghma than ih thang =Mithmuh hmaitheih ih thang thuntho.

10. Fangvui fual le nupi tha =Fangvui fual khal a dang hnakin fang a tamter ih lungawi a cehlei, Nupi tha khal in sungkhat an finkhawm ih lung an awiter hleice.

11.Fim man ei cawk lo, at man kuan cawk lo =Fim ruangah hlawk phah, at ruangah siatral phah.

H..

1. Hma lo tho in a feem lo =Thil fate tal a um cia lo ah thupuh a um lo.

2. Hmur cudup le kam khawng =Ei tlak lo ei, a mal tuk, ka a hnawm men

3.Hnar ih hnuaiah ka kau =Na ka kua khaw na tong men, na thu ngai a tlak lo.

4.Hngal in sa a ei =Zawi sawm lo khal in an in in an ei vivo men.

5.Hmel thleng thei lo, nuncan lawng thleng theih=

Read More

Lungthin Pianhmang Rihli ih Dar Awn

Theih tham zet ih tidai a kang vivo mi cui tili pi ih hmailam hrangah an thin a har hai. Cui tili cu Chin ramkulh, Falam peng sungih um, Myanmar ram sungih thinlung pianhmang tili um sun Rihli a si.

“Kum 30 sungah Rihli hi mangbang thlak khop in pii 12 tiang lai a kang,” tiah Rih Hmunram Kilkip Tthansohnak Pawlkom dintu Pu Lal Za Ram in riahse zet in a sim.

Tili kiangkap ih hmuh theih mi loram pawl umnak ahhin kan dunglam kum 30 hrawng ahcun tidai an rak um ih, bial tlang ihsi hman in ke vun kholh a theih tiah a sim. Cui tili kiang ahcun a hring mawi zet mi partiam k

Read More

Chinram mawitertu "Chin Ram Ih Lungthin Keng Tili Mawi" duh thu sam

               Kan Rihli Pi hi ceimawi tlak a si. Chinram ih tili mawibik a si ruangah a hmu caktu le hmuh a duhtu an tam zet ding. Hlan lai ah cun a rak huai mi a si ih, pi le pu pawl ih mithi khua ih ruah mi a rak si hnge hnge.
               Rihli thuanthu le a suah dan pawl khal cu a siar tu khal nan um ding ka zum ih a hmu cak tu khal kan um ding ka zum. Kan lai ram thansoh nak dingah hin a thu pi bik mi pakhat cu a si ve tin ka ruat ih, duh thu sam mi pawl cu:

•  Falam ihsin tu hnakin mawtaw zin tha takin tuah sehla.
• Tedim ihsin Haimual paltlang in mawtaw zin tha takin rung lut sehla.
• Rihli ti par fehnak ah engine hmang lo mi long (Boat) um sehla.
• Rih kimvel in mawtaw zin feh kualsuak in parpar mawi (garden) in a kiangkap cei sehla.
• Ramdang (foreign) mi Rihli pi hmu hrih lo ra zohtu pawl hrangah khualbuk (Hotel) nuam tak le restaurent tuah sehla
• Khualbuk ah Rih thuhla le a thuanthu rak suak dan famkim takih nganmi cabu dang dang zuar phah sehla.
• Rihlipi kap ih leilet pawl hi Chin State Government in awm ang tawk paisa pe in lei sehla
• Rihli pi sungih hnawm hlon in fai sehla culo cun Rihlipi hi kum tin a puan vivo thei.

               Cuvek sak in a takin tuah thei sehla cu CHINLAND ram timawitu, cawimawitu le hminthater tu a si ding.Cutikah chin ram in a parmawi nak a tlan dingih Rihlipi hin Chinram a ti famkim in a ti mawi ih, a tisunglawi in a tinuam ding asi.



Credits: Salai Sen Ro Sang "Chin Ram Ih Lungthin Keng Tili Mawi" cabu.

Read More